Pierwsze było jajko

2016-03-27 10:00:00(ost. akt: 2016-03-26 11:18:10)

Autor zdjęcia: Sylwia Dąbkowska

Wczoraj święciliśmy pokarmy. Dzisiaj spożywaliśmy je dzieląc stół z najbliższymi. W święconkach nie mogło zabraknąć jajek, które są uniwersalnym symbolem życia.
Historia jajka w polskiej tradycji jest niezwykle bogata. Jajko, to symbol życia, płodności, miłości i siły. Nic więc dziwnego, że jest traktowane szczególnie i często zdobione.

Najstarsze na świecie pisanki ze strusich jaj pochodzą z trzeciego tysiąclecia przed naszą erą. Znaleziono je w grobowcu w Asharah na terenach obecnej Syrii.

Już w czasach pogańskich jajku przypisywano magiczną moc. Zakopywano je pod progami, by chronić domostwo przed nieszczęściem i składano je w grobach.

Dzisiaj jajko jest jednym z ważniejszych składników potraw wielkanocnych. Jednak nie zawsze tak było.

Tradycja Wielkiej Nocy sięga aż II wieku. Nazywana była świętem świąt lub uroczystością uroczystości. Jest pamiątką śmierci i zmartwychwstania Jezusa i stanowi alegorię zwycięstwa nad grzechem.

Niedługo po tym, jak plemiona słowiańskie przyjęły wiarę chrześcijańską Kościół zakazał zdobienia i jadania jaj w Wielkanoc, traktując go jako zwyczaj pogański. Dopiero 200 lat później jaja odzyskały swoje miejsce na wielkanocnym stole, ale musiały być poświęcone.

Zwyczaj ten przyjął się na stałe w tradycji chrześcijańskiej. Powstała nawet legenda, która tłumaczy obdarowywanie się pisankami podczas Wielkanocy.

Mówi o tym, że pierwsze pisanki robiła Matka BOża. Chciała przebłagać nimi Piłata. Gdy jednak dowiedziała się o tym jaki wydał wyrok na jej Syna z rozpaczy upuściła koszyk z pisankami, a te potoczyły się po świcie.

Pisanki te znalazły dzieci i tak przyjął się zwyczaj dawania dzieciom w prezencie kolorowych pisanek. Zaczęto je sobie dawać w prezencie jako znak pomyślności.

W uzdrawiające, życiodajne i oczyszczające właściwości jaj wierzono od zarania dziejów a największą moc przypisywano jajkom malowanym, szczególnie na kolor czerwony. Wierzono, że dotykanie pisankami ludzi, zwierząt, czy drzew, zapewnia zdrowie i płodność.

Długo zachowywał się zwyczaj zakopywania jaj w ziemi na polach i w sadach, a także toczenia pisanek po zaoranej ziemi dla obfitości przyszłych plonów.
Rzucano też pisanki na dachy chat, by chroniły domostwo przed nieszczęściami.

Magiczne znaczenie miały też skorupki poświęconych jaj. Rozrzucane po kątach izby miały odstraszać robactwo, a rozsypane wokół domy sprawiać, ze kury lepiej się nosiły.

Miały też chronić przed myszami. W tym celu podsypywano nimi pierwszy snop zwiezionego do stodoły siana i umieszczano je w podwalinach domów.

Cudowne właściwości przypisywano też wodzie, w której gotowano jajka przygotowywane na wielkanocny stół lub do święconki.

Polewano nią prób obory, żeby chronić bydło przed urokami czarownic. Natomiast panny przemywały wodą po jajkach twarze, by zyskać na urodzie.

Wiosenne święta były pełne tajemniczych obrzędów. Pogańskie misteria splotły się z nową, chrześcijańską wiarą - radością Zmartwychwstania Pańskiego, które jest najważniejszym wydarzeniem chrześcijan.
lub



2001-2024 © Gazeta Olsztyńska, Wszelkie prawa zastrzeżone, Galindia Sp. z o. o., 10-364 Olsztyn, ul. Tracka 5