Włóczęgostwo fotograficzne Marioli Karpowicz. Kościół w Mingajnach

Mingajny... Warmia północna... kościół parafialny p.w. św. Wawrzyńca... największy wiejski kościół na Warmii.

Wieś Mingajny, w miejscu dawnej pruskiej osady Mynyen, przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim, otrzymała 4 marca 1311 roku od biskupa Eberharda z Nysy. Dokument wspomina również o uposażeniu kościoła, a w 1338 roku wzmiankowany jest miejscowy proboszcz. Wiadomo jest, że w 1338 istniał kościół drewniany, który wkrótce strawił w pożar. Kolejny, już murowany, wzniesiono w latach 1350-1375, ale i ten ulegał licznym zniszczeniom. Jego główne założenie przetrwało jednak do czasów dzisiejszych.

W czasie wojen pod koniec XV wieku wieś uległa niemal całkowitemu zniszczeniu. Biskup warmiński Łukasz Watzenrode (wuj Mikołaja Kopernika) odnowił w 1505 r. przywilej lokacyjny. W latach 1688 - 1689 przeprowadzono gruntowne odnowienie, po zniszczeniach dokonanych w czasie wojen szwedzkich. Wieżę odnowiono (nadbudowano?) w roku 1717, a w latach 1899 - 1901 kościół został całkowicie przebudowany i przede wszystkim powiększony, narzucając budowli charakter neogotycki, (zgodny zresztą z ówczesnymi trendami), nawiązując jednakże do form powszechnych w średniowiecznej architekturze Warmii. W tym okresie nadbudowano mury korpusu, dobudowano nawę poprzeczną i prezbiterium, na którym między ostrołukowymi blendami wisi metalowy krzyż.

Niemal całkiem nowy kościół konsekrował 1 czerwca 1904 roku biskup sufragan Edward Hermann. W roku 1931 jeszcze raz przebudowano szczyty transeptu . Koniec II wojny światowej, przejście wojsk radzieckich oraz ostrzał artyleryjski spowodował ogromne szkody, szczególnie wieży, które usunięto w latach następnych. Wieża jednak nie miała już tej samej wysokości co kiedyś, przez co świątynia zatraciła proporcje. Starsze części kościoła murowane są z cegły w większości o układzie gotyckim, z użyciem zendrówek w rombowe wzory (najlepiej widoczne są na wieży). Wieża posiada ostrołukowy portal o schodkowym profilu, a wyższe kondygnacje, (nadbudowane w XVIII wieku, po 1945 roku zostały przemurowane i uzupełnione). Środek przecina smukła wnęka, w której mieszczą się wąskie podwójne okna. Zwieńczeniem wieży jest dach namiotowy, kryty dachówką, na którym stoi blaszany krzyż.

Neogotyckie szczyty, zakończone sterczynami powtarzają schematy stosowane w XIV i XV wieku na Warmii. Okna również neogotyckie, wypełnione pięknymi witrażami. Świątynia w wielu miejscach podparta jest skarpami (przyporami) oraz przez całą jej długość w połowie wysokości biegnie otynkowany fryz.
Pierwotny kościół gotycki o typowym dla Warmii układzie: salowy z wieżą i zakrystią, obecnie jest okazałą świątynią o rzucie krzyża. Wnętrze świątyni nakrywa bogate sklepienie gwiaździste, podobne do tych stosowanych w Lidzbarku Warmińskim, czy w Ornecie. Wyposażenie wnętrza przeważającej mierze neogotyckie z okresu przebudowy kościoła z lat 1899 - 1901. Zachowało się jednakże kilka bardzo cennych zabytków z poprzednich epok. Najcenniejszym jest wmontowany w neogotycki ołtarz późnogotycki tryptyk z około 1520 roku, z wcześniejszego ołtarza szafkowego, prawdopodobnie elbląskiej roboty. W środkowej części widzimy cztery malowane kwatery z cudami i męczeństwem św. Wawrzyńca, które kiedyś były rewersami skrzydeł. Malarsko wielce interesujące, wykazują bowiem wpływy manierystycznej grafiki po - dürerowskiej.

Obecnie znalazły godne miejsce po konserwacji. Najcenniejsze figury ołtarza głównego (tam gdzie na zdjęciu stoją białe kwiaty) zostały zabrane do konserwacji i za jakiś czas wrócą na miejsce. Na uwagę zasługują również dwa ołtarze boczne ujęte, jak i ołtarz główny w stylu neogotyckim. Pierwszy to ołtarz Ukrzyżowania. W centrum widzimy Maryję i św. Jana Apostoła stojących pod krzyżem Chrystusa. Drugi zaś, przedstawia Św. Rodzinę (w centrum jest Maryja, Jezus i św. Józef), a nad nią jest scena zwiastowania.
Nie sposób pominąć przepiękną, neogotycką ambonę oraz chór. Wykonane w drewnie łączą się stylem z pozostałym wyposażeniem świątyni, tworząc jednolitą, harmonijną całość.

Kościół otoczony jest pozostałościami neogotyckiego muru wraz z bramami wymagającymi pilnej restauracji.
Świątynia znajduję się w środku wsi, przy drodze prowadzącej w Lidzbarka Warmińskiego do Ornety. Ten największy wiejski kościół na Warmii wart jest tego, aby się zatrzymać, choć na chwilę, by przyjrzeć mu się z bliska :)

Mariola Adela Karpowicz

Źródła:
Tadeusz Chrzanowski, Przewodnik po zabytkowych kościołach północnej Warmii.

">kliknij
Problem z założeniem profilu? Potrzebujesz porady, jak napisać tekst? Napisz do mnie. Pomogę: Igor Hrywna